518.TỰ DƯNG LẠI NGHĨ ĐẾN TIỀN

NGUYỄN TRỌNG TẠO

Tự dưng lại nghĩ đến tiền. Nói đúng hơn là nghĩ đến những số không (0) của đồng tiền. Đồng tiền VN sao ngày càng nhiều số không thế? Nhớ ngày 4.9.1985, ngày đổi tiền, tôi và nhà thơ Thu Bồn rủ nhau ra phố Hàng Bông bán đồng hồ để uống rượu mà chả ai mua. Lúc đó 1.00 đồng đổi được 10 đồng. Tức là đồng tiền mất béng đi con số không oan nghiệt. Sau “vụ đổi tiền” đó, ông Tố Hữu mất luôn chức Phó Thủ tướng (may còn lại chức Nhà thơ).

Đồng tiền VN ngày nay, số không lại tăng lên vùn vụt. Nếu 25 năm trước mua 1 chỉ vàng chỉ mất 2 số không, còn ngày nay muốn có 1 chỉ vàng, phải mất đến 6 con số không, mà cái số nguyên đứng trước nó lại tăng đến hai, ba lần. Khi một bạn Mỹ hỏi mức lương của tôi, tôi bảo nhiều triệu đồng, họ kinh ngạc khen lương cao kinh thế. Nhưng họ biết đâu những triệu ấy không đủ cho tôi sống qua ngày, chưa nói đến nuôi con nuôi mẹ. 7 năm trước, tôi nói đùa với Thống đốc Ngân hàng NN: Ông đề nghị Quốc hội bỏ béng đi 3 con số không cho nó gọn sổ sách, được không. Tưởng nói đùa cho vui, không ngờ ông Thống đốc bảo: Tôi cũng muốn thế lắm, nhưng nền kinh tế ẽo ọt thế này, sức đâu mà bỏ; chỉ có đổi tiền thì mới bỏ được.

Nghe hai từ “đổi tiền” mà sợ phát khiếp. Mỗi lần đổi tiền là mỗi lần dân “sạt nghiệp”, cứ như bỗng dưng bị mất cắp, bị phá sản. Tôi đã chứng kiến 4 cuộc đổi tiền mà mặt ai cũng méo xệch đi: Đó là 1958 (tiền NHNN), 1975 (tiền “giải phóng”), 1978 (đồng tiền chung) và 1985 (tiền ngày nay). Vì vậy mà nghe hơi nồi chõ về cái sự này là dân thành thị nhao nhao rút tiền mua vàng, mua nhà, mua đất.

Nhưng hơi nồi chõ thì đúng hay sai? Phải đâu tự nhiên nồi chõ lại xì hơi ra thế. Lần nào trước khi đổi tiền, Nhà nước cũng phủ nhận hơi nồi chõ, cho đó là luận điệu của địch, của bọn phản động gây rối; nhưng chỉ sau mấy ngày là Nhà nước tuyên bố đổi tiền. Vậy đó.

Anh bạn tôi làm to bên quản lý giá, mỗi lần giá tăng là anh lên truyền hình, lên đài phát thanh, lên báo nói như đinh đóng cột: Tăng giá chỉ là tạm thời. Vậy mà giá nó cứ chạy vùn vút, anh đuổi theo hụt hơi. Tôi hỏi: Ông dốt à? Anh cười hiền: Yên dân mà.

Yên dân kiểu ấy được không? Xưa thì được. Giờ không được nữa rồi.

Tôi tự an ủi: Chưa đổi tiền, dù sao lương mình cũng tiền triệu, oai phết. Sau đổi tiền, lương chỉ còn lại mấy nghìn, mất oai.

Ước chi Nhà nước đẩy nền kinh tế tăng trưởng đủ để xóa 3 con số không mà không cần phải đổi tiền. Ôi, một giấc mơ lãng phí.

 
17.9.2011

*

SỐ KHÔNG

Cái chẳng có gì lại làm nên mọi thứ *
cái siêu hình được diễn tả bằng hình
nếu số một tượng trưng cho Thượng Đế
thì số không khởi thủy mọi số sinh

Sunya, sifr, zephirum, zephiro hay zero cũng vậy
là trống rỗng, là không, là có cái không
ngôn ngữ dẫu khác nhau mà số không chẳng khác
cái số không ôm gọn mặt trống đồng…

Số không ôm mặt trời mặt trăng trái đất
số không ôm súng đạn và bom
số không ôm đầu tôi đầu bạn
số không xuyên thăm thẳm những lỗ tròn

Ngay cả mắt đang nhìn cũng số không nhìn đấy
có bây giờ mai đã hóa không
và ta hiểu thế nào là tâm Phật
có có không không phận kiếp cứ luân vòng?

Tôi ngước nhìn trên lá những giọt sương
chúng biến mất lúc nào không hay biết
nhớ ai đó viết bài thơ Thêm Một
có thể là Thêm Một Số Không chăng?…

7.2003
NGUYỄN TRỌNG TẠO